تصفیه فاضلاب صنعتی

توضیحات

تصفیه فاضلاب صنعتی چیست و چرا اهمیت دارد؟

تصفیه فاضلاب صنعتی فرآیندی است برای حذف یا کاهش آلاینده‌های موجود در فاضلاب خروجی از صنایع مختلف مثل پتروشیمی، مواد غذایی، نساجی، داروسازی و فلزکاری. این فاضلاب ها حاوی مقادیر زیادی از BOD، COD، فلزات سنگین، روغن‌ها و مواد شیمیایی خطرناک هستند.

در صورتی که این مواد بدون تصفیه وارد محیط زیست شوند، به منابع آبی، خاک و حتی سلامت انسان آسیب جدی وارد می‌کنند. از طرفی، بسیاری از صنایع برای استفاده مجدد از آب نیاز به سیستم تصفیه دارند تا مصرف آب را کاهش دهند و از نظر اقتصادی به‌صرفه‌تر عمل کنند.

تفاوت تصفیه فاضلاب صنعتی با فاضلاب شهری

• فاضلاب شهری عمدتاً شامل مواد آلی قابل تجزیه بیولوژیکی است (مانند فاضلاب خانگی)

• فاضلاب صنعتی دارای ترکیبات پیچیده‌تر، خورنده‌تر و در برخی موارد غیرقابل تجزیه است که نیاز به فرآیندهای پیشرفته‌تر دارد.

اهمیت تصفیه فاضلاب صنعتی در ایران

با توجه به محدودیت منابع آبی و الزام سازمان محیط زیست، اکثر واحدهای صنعتی ملزم به نصب و بهره‌برداری از سیستم‌های تصفیه خانه فاضلاب صنعتی هستند. این سیستم ها نه‌تنها از جریمه و مشکلات قانونی جلوگیری می‌کنند، بلکه امکان بازچرخانی آب و کاهش مصرف را فراهم می‌آورند.

مراحل تصفیه فاضلاب صنعتی

فرآیند تصفیه فاضلاب صنعتی معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود تا ترکیبات آلاینده با روش‌های مختلف فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی حذف شوند. بسته به نوع صنعت و آنالیز فاضلاب، ممکن است برخی مراحل حذف یا ترکیب شوند.

پیش تصفیه (فیزیکی)

در این مرحله، مواد معلق درشت و چربی‌ها حذف می‌شوند:

• آشغال گیر: حذف مواد جامد بزرگ مثل پلاستیک، پارچه، چوب

• دانه گیر: جداسازی شن، ماسه و ذرات سنگین

• ته نشینی اولیه: حذف ذرات معلق سنگین‌تر از آب با استفاده از حوضچه های آرامش

تصفیه بیولوژیکی

هدف این بخش حذف مواد آلی محلول و قابل تجزیه است که باکتری‌ها می‌توانند آن‌ها را به آب و گاز تجزیه کنند:

• سیستم لجن فعال: متداول‌ترین روش بیولوژیکی که از هوادهی و جمع‌آوری لجن استفاده می‌کند

• رشد چسبیده: مانند بایوفیلم‌ها یا پکینگ‌های معلق (MBBR)

تصفیه شیمیایی

برای فاضلاب هایی که حاوی فلزات سنگین، فسفات یا ترکیبات خاص هستند، معمولاً از این روش استفاده می‌شود:

• انعقاد و لخته سازی: با افزودن مواد شیمیایی مثل آلوم یا کلروفریک

• تنظیم pH: با اسید یا قلیا برای رساندن pH به محدوده خنثی

• ضدعفونی: با کلر یا ازن

تصفیه پیشرفته

در مواردی که نیاز به آب تصفیه شده بسیار بالا باشد:

• فیلتراسیون: حذف ذرات ریز با فیلتر شنی یا کربنی

• اسمز معکوس (RO): حذف نمک ها و یون‌ها

• اشعه UV یا ازن: برای گندزدایی نهایی

روش های تصفیه فاضلاب صنعتی

انتخاب روش تصفیه فاضلاب صنعتی به نوع آلاینده‌ها، دبی جریان، کیفیت خروجی مورد انتظار و فضای موجود بستگی دارد. در ادامه، رایج‌ترین روش‌های تصفیه را معرفی می‌کنیم که در صنایع مختلف استفاده می‌شوند:

لجن فعال

روش لجن فعال یکی از رایج‌ترین روش‌های بیولوژیکی برای حذف مواد آلی قابل تجزیه است. این سیستم شامل هوادهی، مخزن ته‌نشینی ثانویه و برگشت لجن فعال می‌باشد. مناسب برای فاضلاب صنایع غذایی، لبنی و مشابه.

سیستم sbr

SBR (Sequencing Batch Reactor) فرآیندی ناپیوسته است که در یک مخزن تمام مراحل هوادهی، ته‌نشینی و تخلیه فاضلاب را انجام می‌دهد. این روش به دلیل نیاز کمتر به فضا و انعطاف پذیری بالا در برخی پروژه‌های صنعتی و نیمه صنعتی به‌کار می‌رود.

سیستم mbr

MBR (Membrane Bio-Reactor) ترکیبی از روش لجن فعال و ممبران (فیلتر غشایی) است. این روش راندمان بسیار بالایی در حذف BOD، COD، و باکتری‌ها دارد و مناسب برای صنایع حساس مثل داروسازی، بیمارستانی و تصفیه مجدد فاضلاب می‌باشد.

روش شیمیایی

برای حذف فلزات سنگین، تنظیم pH و فسفات از مواد شیمیایی مثل آهک، اسید، کلروفریک یا آلوم استفاده می‌شود. معمولاً در فاز پیش‌تصفیه یا به‌عنوان مکمل فرآیند بیولوژیکی استفاده می‌شود.

روش فیزیکی

• ته‌نشینی ثقلی برای حذف ذرات جامد درشت

• فیلتراسیون شنی و کربنی برای حذف ذرات معلق ریز

• شناورسازی (DAF) در برخی کاربردهای خاص مثل صنایع روغنی

اسمز معکوس

تصفیه فاضلاب به روش ro مناسب پروژه‌هایی است که نیاز به آب فوق خالص دارند. این روش برای حذف نمک‌ها، یون‌ها و آلودگی‌های میکروبی کاربرد دارد و در کنار پیش‌تصفیه استفاده می‌شود.

طراحی و اجرای سیستم تصفیه فاضلاب صنعتی

طراحی یک سیستم تصفیه فاضلاب صنعتی به عوامل متعددی بستگی دارد و باید بر اساس مشخصات خاص هر واحد صنعتی انجام شود. این فرآیند معمولاً شامل مراحل مشاوره، بررسی آنالیز فاضلاب، انتخاب روش مناسب، طراحی تجهیزات، اجرا و راه‌اندازی است.

عوامل مؤثر در انتخاب روش تصفیه

• نوع صنعت: مثلاً فاضلاب صنایع غذایی با فاضلاب نساجی از نظر ترکیبات بسیار متفاوت است

• آنالیز فاضلاب: شامل BOD، COD، TSS، pH، فلزات سنگین و دبی جریان

• فضای فیزیکی موجود: در برخی پروژه‌ها نیاز به طراحی فشرده (کامپکت) وجود دارد

• استاندارد خروجی مورد نیاز: برای تخلیه به محیط یا استفاده مجدد

مراحل اجرای پروژه تصفیه فاضلاب

1. بازدید و مشاوره اولیه با بررسی نیازها و امکانات

2. طراحی فرآیند تصفیه با انتخاب روش‌های مناسب (MBR، SBR، شیمیایی، فیزیکی…)

3. طراحی نقشه‌های اجرایی و جانمایی تجهیزات

4. تأمین تجهیزات و اجرای کامل واحد تصفیه فاضلاب

5. آزمایش و راه‌اندازی (Start-up)

6. آموزش و تحویل سیستم به اپراتور نهایی

در صورت نیاز، شرکت تصفیه آب خلیج فارس آمادگی ارائه مشاوره تخصصی و طراحی سیستم‌های تصفیه فاضلاب صنعتی متناسب با نوع صنعت شما را دارد.

تجهیزات تصفیه فاضلاب صنعتی

تجهیزات تصفیه فاضلاب نقش حیاتی در عملکرد صحیح سیستم های تصفیه دارند. انتخاب درست این تجهیزات، باعث افزایش راندمان، کاهش هزینه‌های نگهداری و افزایش عمر سیستم می‌شود. در ادامه مهم‌ترین تجهیزات مورد استفاده در تصفیه خانه فاضلاب صنعتی را معرفی می‌کنیم:

بلوئر هوادهی تصفیه فاضلاب

بلوئرهای هوادهی یکی از تجهیزات کلیدی در سیستم‌های بیولوژیکی مانند لجن فعال و MBR هستند. این دستگاه‌ها با تأمین اکسیژن لازم برای رشد میکروارگانیسم‌ها، باعث تجزیه مواد آلی موجود در فاضلاب می‌شوند.

مخازن و راکتورها

• مخزن هوادهی: محل فعالیت بیولوژیکی میکروارگانیسم‌ها

• راکتورهای شیمیایی: برای تزریق مواد منعقدکننده، تنظیم pH و حذف فلزات سنگین

• مخازن ته‌نشینی: برای جداسازی لجن و ذرات معلق

دوزینگ پمپ ها

برای تزریق دقیق مواد شیمیایی (آنتی اسکالانت، اسید، کلر، پلی‌الکترولیت و…) به کار می‌روند. این پمپ‌ها نقش مهمی در فرآیندهای شیمیایی و گندزدایی دارند.

ممبران و فیلترها

در سیستم‌های پیشرفته مانند MBR و RO، از ممبران های غشایی برای جداسازی نهایی مواد آلی، نمک‌ها و میکروارگانیسم‌ها استفاده می‌شود.

در صورت نیاز به تأمین یا مشاوره درباره تجهیزات تصفیه فاضلاب صنعتی، تیم تصفیه آب خلیج فارس آماده ارائه راهکار به شما است.