سختی آب به‌خاطر مواد معدنی مختلف مثل آهن، کلسیم و منیزیمی که از آب‌های جاری و آب‌های زیر زمینی وارد آب شرب می‌شوند، بوجود می‌آید. انواع سختی گیر آب با عبوردادن آب سخت از فیلترهایی که این مواد معدنی را جذب می‌کند آن را در اصطلاح نرم می‌کنند. بعضی از این سختی‌گیرها روی شیر آب نصب می‌شوند؛ ولی حجم بعضی از آنها بزرگ است و باید جای جدایی مثل زیر سینک آشپزخانه را به آنها اختصاص داد. به‌این‌ترتیب سختی‌گیرها انواع مختلفی دارند که در ادامه این مقاله از خلیج فارس، بیشتر بررسی می‌کنیم.
انواع سختی گیر آب و ویژگی های آن ها
سختی‌گیرهای آب دارای ۶ نوع رایج هستند که هر کدام ویژگی‌ها، مزایا و معایب خاص خود را دارند.
سختی‌گیرهای مبتنی بر نمک (Salt-Based Water Softeners)
این مدل از رایج‌ترین انواع سختی گیر آب است که با عنوان سختی‌گیر تبادل یونی هم شناخته می‌شود. آنها یون‌های سنگین آب را درون رزین می‌کشند و سپس برای تکمیل تبادل یونی، یون سدیم آزاد می‌کنند. وقتی آب نرم شد از طریق فیلترهایی وارد یک مخزن آب جداگانه می‌شود تا مصرف شود. در این روش مقدار نمک کمی به آب اضافه می‌شود به‌طوری‌که همچنان می‌توان از این آب در وسایل برقی استفاده کرد و به پوست یا موی افراد آسیب نمی‌زنند.
از دیگر سو این نوع سختی‌گیرها بسیار رایج هستند و می‌توان از آنها در کمپینگ و سفرهای کوتاه‌مدت هم استفاده کرد. فقط باید رزین آن مرتباً شارژ شود تا بتواند تبادل یونی را انجام دهد. یک سیستم اندازه‌گیری انتخاب کنید که یون‌های سدیم را بعد از عبور حجم مشخصی از آب بازسازی کند یا اینکه دستگاه سختی‌گیر را مجدداً تنظیم نماید.
این سختی‌گیرها گزینه‌های اقتصادی مناسبی برای مصرف خانگی هستند و ماندگاری بالایی دارند. اما رزین آنها باید مرتباً تعویض شود. برای خرید انواع تصفیه آب می توانید به صفحه قیمت تصفیه آب خانگی مراجعه کنید.
سختی گیر بدون نمک (Salt-Free Water Softeners)
این نوع سختی‌گیرها از کریستالیزاسیون به کمک الگو (TAC) و کلرید پتاسیم استفاده می‌کنند تا مواد معدنی درون آب را خنثی کنند. آنها در واقع رسوب‌زدا هستند نه سختی‌زدا. این دستگاه‌ها عمر طولانی دارند و معمولاً نیاز به تعمیرات پیدا نمی‌کنند.
زمانی که آب در این سختی‌گیرها جریان پیدا می‌کند مواد معدنی درون آن به دانه‌های پلیمری که در فیلترها قرار دارند می‌چسبند و به‌مرور کریستال‌ها شکل می‌گیرند که جلوی اتصال مواد معدنی به هر چیزی را در هنگام عبور آب می‌گیرند. وقتی این مواد معدنی خنثی می‌شوند، بدون اینکه مشکلی پیش بیاورند در آب حرکت می‌کنند. البته این ممکن است این دستگاه‌ها در آب‌هایی که سختی زیادی دارند عملکرد مناسبی نداشته باشند؛ اما برای مصارف خانگی مناسب هستند. همچنین سازگاری بیشتری با محیط‌زیست دارند و طعم بهتری به آب می‌دهند.
سختی‌گیر آب دو مخزنه (Dual-Tank Water Softeners)
وجود دو مخزن در این سختی‌گیرها باعث راحت‌تر شدن فرایند نرم کردن آب و خنثی کردن مواد معدنی می‌شود. همچنین حجم بیشتری از آب را می‌توان نرم کرد. عملکرد آنها شبیه سختی زداهای مبتنی بر نمک است. این سیستم‌ها دو مخزن رزینی دارند که حداقل یک مخزن آن همیشه فعال است حتی وقتی مخزن دیگر در حال بازسازی چرخه نمک باشد. رزین‌ها باید پس از مدتی عوض شوند.
این دستگاه‌ها می‌توانند آب‌های خیلی سخت را هم نرم کنند بنابراین می‌تواند سختی گیر آب چاه باشد. اما ایراد مهم این نوع سختی‌گیرها قسمت بالا و فضای زیادی است که اشغال می‌کنند؛ بنابراین آنها برای محیط‌های مسکونی مناسب نیستند؛ اما برای فضاهای حرفه‌ای توصیه می‌شوند.
بیشتر بخوانید: تصفیه آب اوزون
سختی‌گیر مغناطیسی آب (Magnetic Water Softeners)
این نرم‌کننده‌ها شبیه رسوب‌زداها و دستگاه‌های کاهنده آهک عمل می‌کنند و در واقع مواد معدنی که درون لوله‌کشی آب شما را کاهش می‌دهند. این دستگاه یک میدان مغناطیسی درست می‌کند که با ازبین‌بردن یون‌های مثبت و منفی باعث کاهش مواد معدنی سنگین آب می‌شود. ازآنجایی‌که مواد معدنی، دیگر بار منفی یا مثبت ندارند به هم متصل نمی‌شوند و رسوبی شکل نمی‌گیرد. آنها در واقع مواد معدنی را حذف نمی‌کنند؛ بلکه ترکیب شیمیایی آب را تغییر می‌دهند.
این سختی‌گیرها فضای زیادی اشتغال نمی‌کنند. بسیار مقرون‌به‌صرفه هستند، قابلیت جابه‌جایی و نصب راحتی دارند.
سختی گیر آب اسمز معکوس (Reverse Osmosis Water Softeners)
در این سختی‌گیرها آب از یک غشای نیمه‌تراوا عبور می‌کند و مواد معدنی، فلزات و نیترات آن فیلتر می‌شود. از آنها برای تصفیه آب ساختمان‌های بزرگ استفاده نمی‌شود؛ اما برای یک واحد مسکونی مناسب هستند و معمولاً در یک کابینت نصب می‌شوند. این سختی‌گیرها معمولاً سه کارتریج دارند که آب از آنها عبور می‌کند و سپس از طریق لوله به شیر آب روی سینک ظرف‌شویی متصل می‌شود. به‌این‌ترتیب همه شیرهای ساختمان آب تصفیه شده ندارند.
این سختی زداها آب معدنی سنگین را تصفیه نمی‌کنند؛ اما آلاینده‌های آن را می‌گیرند. برخی مدل‌های آنها گران و برخی ارزان هستند و دوام خوبی دارند. بااین‌حال فیلترهای آنها باید پس از مدتی عوض شود.
بیشتر بخوانید: اولترافیلتراسیون چیست
سختی زدای سر دوشی (Shower Head Water Softeners)
این سختی زداها روی دوش نصب می‌شوند و با مواد معدنی آب را از بین می‌برند. به‌این‌ترتیب آبی که در حمام استفاده می‌کنید سختی زیادی ندارد تا باعث خشکی پوست و مو شود. این دستگاه‌ها مبتنی بر نمک هستند و موجب بیشتر شدن نمک در آب خروجی می‌شوند.
این ابزارها یک گزینه مقرون‌به‌صرفه برای نرم کردن آب هستند که قیمت بالایی هم ندارند. به‌راحتی نصب می‌شوند و چند سال هم کار می‌کنند. البته فیلتر آنها باید هر سه ماه عوض شود. شما می‌توانید به دلخواه خود فیلترهای بیشتری روی آنها بگذارید تا آب باکیفیت‌تری دریافت کنید.
اجزای سختی گیر آب
انواع سختی گیر آب از سه جز مهم تشکیل شده‌اند:
- مخزن رزین که جایی است که یک بستر رزینی پوشیده از یون‌های سدیم است و نرم شدن آب آنجا انجام می‌شود.
- مخزن نمک که نمک را ذخیره می‌کند و آب وارد آن می‌شود تا مجدداً خارج و تصفیه شود.
- شیر کنترل که معمولاً بالای مخزن رزینی قرار دارد و جریان و سرعت آب را کنترل می‌کند.
- سختی‌گیرها نسبت به نوعشان اجزای دیگری هم مثل موتور سوپاپ برای اندازه‌گیری مقدار آب عبوری، مدیای رزین سختی زدا که موادی مثل ترکیب پلی‌استایرن هستند، لوله رایزر، نمک، انژکتور آب نمک برای مکش کردن آب نمک به مخزن رزین و قطعات دیگر هستند.
عوامل تاثیر گذار در کیفیت سختی گیر آب
عوامل مختلفی بر کیفیت دستگاه‌های سختی‌گیر آب اثر دارند که عبارت‌اند از:
- نوع دستگاه سختی‌گیر: همان‌طور که در بالا اشاره کردیم دستگاه‌های سختی‌گیر انواع مختلفی دارند که هر کدام با مزایا و معایب خاص خود همراه‌اند.
- سایز و ظرفیت دستگاه: سایز و ظرفیت دستگاه باید با میزان آب مصرفی انطباق داشته باشد. اگر خیلی کوچک باشد پاسخگوی نیاز نیست و اگر خیلی بزرگ باشد آب، نمک و انرژی هدر می‌رود
- بازده آب نمک در دستگاه: سختی‌گیرهای با کیفیتی که مبتنی بر نمک هستند از نمک و آب کمتری استفاده می‌کنند که باعث کاهش هزینه و تأثیرات زیست‌محیطی آنها می‌شود.
- کیفیت آب و میزان سختی آن: هرقدر میزان سختی آب بیشتر باشد سختی زدایی از آن دشوارتر است و ممکن است آب خروجی، کیفیت موردنظر شما را نداشته باشد.
- فرایند نصب و نگهداری: نصب دستگاه باید توسط افراد حرفه‌ای انجام شود و فیلترها، سطح نمک، رزین و مخازن به‌صورت مرتب بررسی شده و در صورت نیاز تعویض شوند.
جمع‌بندی
سختی‌گیرها که گاهی با عنوان دستگاه‌های تصفیه آب هم شناخته می‌شوند برای کاهش یون‌ها و مواد معدنی مختلفی که در آب وجود دارد به کار می‌روند. در مناطقی که آب شرب، از طریق چاه‌ها و آب‌های زیرزمینی تأمین می‌شود میزان سختی آب بیشتر است. سختی‌گیرها آب را نرم می‌کنند. آنها انواع مختلفی دارند که هر کدام به شیوه‌ای متفاوت جلوی خروج مواد معدنی از شیر آب را می‌گیرند.