سلامت در دنیای پرمشغله ی امروز، به یکی از ارزشمندترین دارایی های انسان تبدیل شده؛ میان تمام توصیه هایی که برای حفظ سلامتی می شنویم، شاید هیچ چیز به اندازه ی نوشیدن آب اهمیت نداشته باشد. اما این روزها دیگر فقط موضوعِ نوشیدنِ آب نیست که مطرح است؛ بلکه صحبت از نوع آب است. یکی از بحث برانگیزترین انواع آب در سال های اخیر، آب قلیایی بوده؛ برخی آن را معجزه ای برای سلامتی می دانند و برخی دیگر با تردید به آن نگاه می کنند. در این مقاله می خواهیم با نگاهی علمی و منطقی بررسی کنیم که آب قلیایی چیست، چگونه تهیه می شود، چه فواید و عوارضی دارد و چرا باید (یا نباید) آن را بنوشیم.
آب قلیایی چیست و چه تفاوتی با آب معمولی دارد؟
برای درک تفاوت میان آب قلیایی و آب معمولی باید ابتدا مفهوم pHرا بشناسیم. pH مقیاسی است که میزانِ اسیدی یا قلیایی بودن یک ماده را نشان می دهد، و از صفر تا چهارده متغیر است. عدد هفت، یعنی خنثی، همان جایی است که آب معمولی قرار دارد. هر عدد کمتر از هفت به معنای اسیدی بودن و هر عدد بالاتر از آن نشان دهنده ی خاصیت قلیایی آب است. بنابراین، وقتی می گوییم آب قلیایی، منظور آبی است که pH آن معمولاً بین ۸ تا ۹.۵ قرار دارد.
تفاوت اصلی آب قلیایی با آب معمولی در همین خاصیت شیمیاییش نهفته، آب قلیایی اغلب حاوی مواد معدنی طبیعی مانند کلسیم، پتاسیم، منیزیم و بی کربنات است که به آن خاصیتی قلیایی می بخشند. طرفداران این نوع آب معتقدند که بدن انسان به دلیل مصرف غذاهای فرآوری شده مانند: نوشابه، قهوه و گوشت قرمز، به تدریج اسیدی شده و نوشیدن آب قلیایی می تواند این تعادل را به بدنشان بازگرداند. از نظر علمی، این ادعا به طور کامل تأیید نشده است؛ اما از نظر تجربی، بسیاری از مصرف کنندگان گزارش داده اند که پس از نوشیدن آب قلیایی احساس سبکی، انرژی بیشتر داشته اند و کاهش مشکلات گوارشی را نیز تجربه کرده اند.
در بازار امروز، آب قلیایی هم به صورت بطری شده وجود دارد و هم می توان آن را با دستگاه های تصفیه و یونیزه قلیایی در خانه تولید کرد. برندهایی مانند لوکساب در زمینه ی تولید دستگاه های قلیایی ساز خانگی شهرت دارند و امکان تهیه ی آب قلیایی را به سادگی در آشپزخانه ی شما میسر می کنند.
طرز تهیه آب قلیایی در خانه
اگر شما دستگاه آب قلیایی را در دسترس ندارید، نگران نباشید. روش های طبیعی و ساده ای نیز وجود دارد که به شما اجازه می دهد در خانه آب قلیایی تهیه کنید. جالب است بدانید بسیاری از کاربران در فضای مجازی و حتی در وب سایت هایی مانند نی‌نی سایت، درباره‌ی طرز تهیه آب قلیایی پرس و جو می کنند و تجربه های خود را به اشتراک می گذارند.
یکی از ساده ترین راه ها استفاده از جوش شیرین است. کافی است تا نصف قاشق چای‌خوری جوش شیرین را در یک لیتر آب تصفیه شده بریزید و خوب بهم بزنید تا حل شود. جوش شیرین یا همان بی کربنات سدیم خاصیت قلیایی بسیار بالایی دارد و می‌تواند pH آب را تا حدود ۸.۵ افزایش دهد. البته اگر مشکلات فشارخون یا بیماری های کلیوی دارید، بهتر است قبل از مصرف مداوم چنین آبی با پزشک مشورت کنید، چون سدیم موجود در جوش شیرین ممکن است برای برخی افراد مناسب نباشد.
روش دوم استفاده از لیمو ترش تازه است؛ شاید در نگاه اول عجیب باشد، چون لیمو مزه‌ی اسیدی دارد، اما در فرآیند متابولیسم بدن، خاصیت قلیایی از خود به جا می گذارد. برای تهیه ی آب قلیایی با لیمو، کافی است چند برش نازک از لیمو را درون یک پارچ یا فلاسک حاوی آب معدنی قرار دهید و اجازه دهید چند ساعت در دمای اتاق بماند. ترکیب لیمو با چند برش خیار تازه، نه تنها طعم دل پذیری ایجاد می کند بلکه خاصیت قلیایی آب را نیز افزایش می دهد. این همان ترکیبی است که بسیاری آن را به‌عنوان طرز تهیه آب قلیایی با خیار معرفی می کنند.
روش سوم، استفاده از دستگاه یونیزه قلیایی است. این دستگاه ها آب را از فیلترهایی عبور می دهند که یون های مثبت و منفی را از هم جدا می کنند. نتیجه ی این فرایند، تولید دو نوع آب است: یکی با خاصیت قلیایی بالا و دیگری با خاصیت اسیدی. آب قلیایی برای آشامیدن و پخت و پز استفاده می شود و آب اسیدی برای شست و شوی پوست و ضدعفونی کردن کاربرد دارد. اگر به دنبال آب قلیایی با کیفیت بالا هستید، دستگاه هایی مانند قلیایی لوکساب گزینه ای مطمئن برای شما محسوب می شوند.
فواید آب قلیایی برای بدن
آب قلیایی صرفاً آبی با pH متفاوت نیست؛ ترکیبی است که می تواند به شکل های مختلف بر عملکرد بدن تأثیر بگذارد. نخستین مزیت آن به خنثی سازی اسیدهای اضافی در بدن برمی گردد. وقتی بدن بیش از حد اسیدی می شود، زمینه برای بروز خستگی، التهابات مزمن و حتی مشکلات گوارشی فراهم می گردد. نوشیدن آب قلیایی به بازگرداندن تعادل طبیعی pH بدن کمک می کند و از بروز این مشکلات جلوگیری می کند.
برخی پژوهش ها نشان می دهند که آب قلیایی می تواند، جذبِ بهترِ آب در سلول ها را ممکن سازد و در نتیجه بدن را به طریقی هیدراته تر و پرانرژی تر نگه دارد. همچنین وجود یون های منیزیم و کلسیم در آب معدنی قلیایی برای سلامت استخوان ها و عضلات بسیار مفید است. افراد زیادی پس از مدتی مصرف، بهبود در شفافیت پوست و کاهش جوش های التهابی را نیز گزارش کرده اند. این مسئله احتمالاً به‌دلیل خاصیت آنتی اکسیدانی و کمکِ آبِ قلیایی به دفع سموم از بدن است.
از دیدگاه طب سنتی، آب قلیایی در مزاج های گرم و خشک نقشی متعادل کننده دارد و می‌تواند حرارت اضافی بدن را کاهش دهد. با این حال، این بدان معنا نیست که همه ی افراد باید به صورت روزانه و بدون محدودیت از آن استفاده کنند.
عوارض مصرف زیاد آب قلیایی
مانند هر ماده ی مفیدِ دیگری، زیاده روی در مصرف آب قلیایی می تواند نتیجه ی معکوس داشته باشد. اگر بیش از حد آب قلیایی بنوشید، ممکن است اسید معده کاهش یافته و فرآیند گوارش دچار اختلال شود. بدن برای هضم صحیح غذا به مقدار مشخصی اسید نیاز دارد و خنثی شدن بیش از اندازه ی آن، باعث نفخ، سنگینی معده و حتی تهوع می شود.
مصرف بی رویه ی آب قلیایی همچنین می تواند در جذب برخی مواد معدنی از طریق غذا ها را مختل کند. در موارد نادر، اگر فرد برای مدت طولانی فقط از آب قلیایی استفاده کند، احتمالِ بروز حالت آلکالوز (قلیایی شدن بیش از حد خون) نیز وجود دارد که با علائمی مانند سرگیجه، بی حالی و کرختی همراه است. طب سنتی نیز هشدار می دهد که افراط در مصرف آب قلیایی ممکن است باعث سردی معده و ضعف دستگاه گوارش شود؛ بنابراین، همیشه اصلِ تعادل را رعایت کرده و به سیگنال هایی که بدن تان از طریق آن با شما سخن می گوید گوش دهید.
بهترین زمان و میزان مصرف آب قلیایی در روز
اگر برای اولین بار قصد دارید آب قلیایی بنوشید، بهتر است مصرف را تدریجی آغاز کنید تا بلکه بدن فرصتِ سازگاری پیدا کند. در روزهای اول، یک تا دو لیوان کافی است و به مرور می توانید آن را به سه تا چهار لیوان افزایش دهید. معمولاً بهترین زمان نوشیدن آب قلیایی صبح ها پیش از صبحانه است، زیرا در این زمان معده خالی بوده و بدن آماده ی جذبِ موادِ معدنیِ مفید در آب قلیایی خواهد بود.
نوشیدن یک لیوان دیگر، در میان وعده ها، به ویژه زمانی که احساس خستگی یا سنگینی دارید، می تواند به تنظیم انرژی بدن کمک کند. پس از ورزش نیز آب قلیایی با جبران الکترولیت های از دست رفته و تنظیم سطح pH خون، باعث می شود بدن سریع تر ریکاوری شود. فقط به یاد داشته باشید که بهتر است هنگام صرف غذا یا بلافاصله بعد از آن، آب قلیایی ننوشید تا ترشح طبیعی اسید معده دچار اختلال نشود.
رابطه بین آب قلیایی و سرطان
یکی از موضوعاتی که بیش از همه درباره‌ی آب قلیایی مطرح می شود، ارتباط احتمالی آن با سرطان است. بسیاری از تبلیغات تجاری ادعا می کنند که آب قلیایی می تواند از بروز سرطان جلوگیری کند یا حتی سلول های سرطانی را از بین ببرد. واقعیت این است که هیچ تحقیق قطعی در زمینه های علمی تا کنون این ادعا را تأیید نکرده اند. اما برخی مطالعات اولیه نشان داده اند که سلول های سرطانی در محیط های اسیدی رشد بهتری دارند و قلیایی بودن محیط می تواند سرعت رشد آن ها را کاهش دهد.
در نتیجه، می توان گفت که نوشیدن آب قلیایی به خودی خود، راهی برای درمان یا پیشگیری از سرطان محسوب نمی شود، اما می تواند به بهبود شرایط عمومی بدن و کاهش التهاب ها کمک کند. در کنار رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و کاهش مصرفِ موادِ غذاییِ فرآوری شده، مصرف آب قلیایی می تواند یکی از عادات مفید برای تقویت سیستم ایمنی و سلامتِ کلی بدن باشد.
چرا باید آب قلیایی بنوشیم؟ (اهمیت و مزایا)
بدن انسان برای عملکرد صحیح نیازمند تعادل است؛ تعادلی میان اسید و قلیا، میان انرژی و آرامش، میان سم زدایی و تغذیه. در دنیای امروز که مواردی مانند: غذاهای اسیدی، استرس و آلودگیِ محیطی این تعادل را بر هم می زنند، نوشیدن آب قلیایی می تواند نقش مؤثری در بازگرداندن آن داشته باشد.
آب قلیایی نه تنها به بهبود متابولیسم کمک می کند، بلکه باعث می شود احساس سبکی و نشاط بیشتری در طول روز داشته باشید. اگر از یک دستگاه تصفیه آب خانگی با قابلیت قلیایی سازی استفاده کنید، می توانید هر روز آب تازه و سالمی در اختیار داشته باشید، بدون آنکه نگران ناخالصی ها یا کلر موجود در آب شهری باشید. حتی اگر چنین دستگاهی ندارید، با روش هایی مثل افزودن لیمو ترش، خیار یا کمی جوش شیرین می توانید در خانه آب قلیایی طبیعی تهیه کنید و از مزایای آن بهره‌مند شوید.
جمع بندی
در نهایت، می توان گفت آب قلیایی نوشیدنیِ ساده ای است که در عین سادگی، اثرات عمیقی بر سلامتِ، جسم و روح دارد. این آب با: خنثی کردن اسیدهای اضافی بدن، تأمین مواد معدنی مفید و بهبود جذب آب، به حفظ تندرستی ما کمک می کند. با این حال، هیچ چیز جای تعادل را نمی گیرد. همان‌طور که بدن به کمی اسید برای هضم و عملکرد طبیعی نیاز دارد، قلیا نیز باید در حد متعادلش مصرف شود.
اگر به دنبال راهی طبیعی برای افزایش انرژی، شفافیت پوست و سلامت عمومی بدن هستید، می توانید از امروز تهیه ی آب قلیایی را در خانه آغاز کنید؛ یک پارچ یا فلاسک آب آماده کنید، چند برش لیمو و خیار در آن بیندازید، بگذارید چند ساعت بماند و سپس با آرامش و آگاهی بنوشید؛ شاید همین تغییر کوچک، آغازِ مسیری به سوی زندگی سالم تر برای شما و عزیزانتان باشد.